MƠ VỀ NGÔI NHÀ VIỆT
Bên thềm một mùa xuân mới với bao bộn bề lo toan, người Việt luôn dành một sự quan tâm nhất định để kiến tạo, chăm chút cho ngôi nhà của mình. Những mơ ước về một tổ ấm không bị giới hạn bởi các điều kiện kinh tế hay độ lớn của khuôn viên ngôi nhà, các gia chủ với sự tư vấn của các KTS vẫn đang hàng ngày ngày hàng giờ trăn trở về một mô hình ở của người Việt, cho người Việt.
Phỏng vấn PGS.TS.KTS Vũ Hồng Cương
Hãy cùng nhìn lại 3 công trình nhà ở đạt giải trong Cuộc thi Thiết kế Ngôi nhà mơ ước mùa thứ 3 ở Hạng mục Chuyên nghiệp để cùng chiêm nghiệm về những xu hướng mới trong tổ chức không gian nhà ở và các giải pháp cụ thể đã được thử nghiệm.
Một điểm chung của các tác phẩm đạt giải là quy mô công trình từ nhà ở đơn lập, nhà ống hay căn hộ chung cư thì lần này được vinh danh đều là những công trình có diện tích khá khiêm tốn, vốn khá phổ biến ở mọi địa phương.
Hội đồng giám khảo cuộc thi Thiết kế Ngôi nhà mơ ước 2021 – 2022
Tác phẩm đạt giải Nhất với cái tên rất “bản chất” – “Ngôi nhà và khoảng trống” với quy mô 160m2 đất được xây dựng tại Đông Hà – Quảng Trị. Một ngôi nhà ống điển hình tiếp giáp 3 mặt với các “hàng xóm” 3 tầng (12m). Giải pháp độc đáo ở đây được tác giả đề xuất khá rành mạch gồm hai nhóm không gian: Các chức năng ngủ làm việc với yêu cầu tĩnh hơn được đưa xuống cao độ bán hầm với các khoảng trống xen kẽ tạo thông thoáng chiếu sáng; còn toàn bộ các chức năng công cộng có tính chất động được bố trí trên “nóc” của không gian bán hầm kể trên. Hệ thống tường bao xung quanh và mái lấy sáng tạo ra một khoảng trống chiều cao khoảng 10m, nơi đây các không gian khách bếp, căn sinh hoạt chung được bố trí đan xen, cao thấp sinh động và len lỏi bên những gốc cây, bồn hoa tự nhiên. Ý niệm sinh hoạt trong một khu vườn riêng, làm cho mô hình ở này không chỉ dừng lại ở giải pháp đưa thiên nhiên vào trong nhà mà nó còn mở ra một xu hướng mới, đưa các chức năng công cộng ra ngoài vườn.
Dải hành lang uốn lượn tạo nét đương đại duyên dáng phía trên và môi trường ở của ngôi nhà này cần được kiểm nghiệm trong thực tế hoạt động, xong cách tư duy mới mẻ cùng khả năng thuyết phục của KTS để có được mô hình ở mới mẻ xuất phát từ các yếu tố địa điểm này cần được cổ vũ. Cách tiếp cận “ thông thái” hướng tới môi trường ở, gắn với thiên nhiên, gắn với khí hậu như một ốc đảo trong một bối cảnh đô thị hoá ngày càng gia tăng là bài học tham khảo tốt cho các thiết kế nhà ở tại các đô thị Việt Nam.
“Ngôi nhà và khoảng trống” – Giải Nhất Cuộc thi “Ngôi nghà Mơ Ước 2022”
Giải Nhì của cuộc thi lại là một Nhà ở đơn lập tại miền Tây Thanh Hoá. Khai thác triệt để các thủ pháp tạo hình và khả năng chống chọi với khí hậu nóng ẩm mưa nhiều của các ngôi nhà sàn tại địa phương, tác giả đã đưa ra một tổ hợp hình khối tự do, hiện đại, chú trọng đặc biệt tới thông gió tự nhiên bằng các giải pháp cửa sổ, cửa mái, ống thông gió đứng đảm bảo sự thông thoáng cho tất cả các không gian. Tạo hình nhà sàn được “mượn” một cách sáng tạo, không thấy sự khiên cưỡng gò ép của cấu trúc đối xứng truyền thống, ngôi nhà mang lại cảm xúc thân quen với một bộ mái dốc cao gợi liên tưởng mái nhà sàn, nhưng nó lại được tạo bởi ¼ khối chóp rất hiện đại. Ứng dụng kiến trúc truyền thống không chỉ dừng lại ở việc sao chép hình, tác giả đã thành công và minh chứng cho một giải pháp đáng học hỏi là chắt lọc cái bản chất, cái “khí” của kiến trúc truyền thống trong một cấu trúc hướng tới công năng. Với tinh thần và cách nghĩ quen thuộc của cha ông khi dựng nhà, đáp ứng các chức năng sử dụng đương đại, ngôi nhà đã được hình thành một cách tự nhiên, duyên dáng và hợp lý. Nó vừa quen thuộc vừa mang lại các cảm xúc mới mẻ.
Nội thất căn hộ chung cư cao tầng tại Hà Nội là tác phẩm được trao giải Ba của cuộc thi Ngôi nhà mơ ước lần này – Đây được xem như lời cổ vũ động viên cần thiết cho một quan điểm tiến bộ đối với thể loại nhà ở khá cứng nhắc và lặp lại như chung cư cao tầng. Đó chính là việc giải pháp phóng hầu hết các tường ngăn không liên quan tới các khu vệ sinh, giải pháp này tạo cơ hội linh hoạt và cá nhân hoá cho các không gian ở. Cho dù các giải pháp cụ thể còn khiến người xem có đôi chút suy nghĩ về tính độc lập khép kín của các phòng ngủ, đổi lại, việc tạo ra một không gian gộp lớn hơn của bếp, khách, ăn đã chinh phục được cảm xúc của đa số thành viên hội đồng giám khảo.
Công trình nội thất này minh chứng cho một xu hướng tất yếu là cá nhân hoá và linh hoạt hoá trong nội thất căn hộ chung cư cao tầng. Với xu hướng này, các KTS và nhà thiết kế nội thất chắc chắn sẽ có nhiều sáng tạo tốt hơn nữa trong tương lai.
Chỉ qua 3 giải thưởng cao nhất của Cuộc thi Thiết kế Ngôi Nhà mơ ước được khởi xướng bởi Tạp chí Kiến trúc – Hội KTS Việt Nam, ta có thể thấy thấp thoáng những mơ ước về một ngôi nhà Việt – Nó hẳn không phải là những kiến trúc, nội thất nhập khẩu xa hoa mà trước hết nó xuất phát từ bối cảnh, từ con người và văn hoá Việt Nam. Chúng ta sẽ không chỉ tiếp tục mơ về, mà bắt đầu nhận diện từng bước một phong cách kiến trúc nội thất Việt Nam ít nhất là trong lĩnh vực nhà ở.
(Trích nguồn: Tạp chí kiến trúc)
